02 Dienstverlening

Samen met gemeenten, maatschappelijke organisaties, burgers en bedrijven willen we grondstoffen in ons afval optimaal tot waarde brengen. Dit doen we via een unieke methode. We stimuleren goede afvalscheiding aan de bron en combineren dit met hoogwaardige nascheiding van restafval. Ook afvalpreventie en hergebruik zijn belangrijke elementen in het Omrin-concept.

Van afval naar grondstof

Van afval naar grondstof

De wereldbevolking groeit, onze grondstoffen worden schaarser. Omrin zet daarom alles op alles om afval optimaal in te zamelen, grondstoffen terug te winnen en duurzame energie te produceren.

Circulaire economie: het concept

De transitie naar een circulaire economie is dé uitdaging waar we als samenleving voor staan. Afval vormt hierin een belangrijke schakel. We doen al veel goed door afval te verminderen en zoveel mogelijk te hergebruiken. Maar Omrin wil nog een stapje verder gaan: de ontwikkeling van een circulaire economie. In deze kringloopeconomie bestaat geen afval meer en worden grondstoffen steeds opnieuw gebruikt.

 

 

 

 

 

Publiek Kader en VANG

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), de Nederlandse V ereniging voor Afval- en Reinigingsmanagement (NVRD) en het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat hebben een gedeelde visie op het beheer van huishoudelijk afval: het ‘Publiek Kader Huishoudelijk Afval 2025’. Het Programma ‘Van Afval naar Grondstoffen’ (VANG) is hieraan ontleend. De wens van het VANG-programma én het Publiek Kader is om zoveel mogelijk grondstoffen-en materiaalketens te sluiten.

Ambities:

In 2020 is de hoeveelheid huishoudelijk restafval in Nederland drastisch verminderd.

  • 75% van al het huishoudelijk afval wordt gescheiden, zodat grondstoffen kunnen worden hergebruikt.
  • Alleen het niet-herbruikbare en niet-recyclebare afval wordt omgezet in energie door het te verbranden.
  • In 2020 komt er jaarlijks maximaal 100 kilo huishoudelijk restafval per inwoner vrij.

Het Omrin concept

1. Afval voorkomen: door educatie en voorlichting
2. Producthergebruik: kringloopwinkels
3. Bronscheiding: gft-afval, papier, glas, textiel, afgedankt elektrische en electronische (AEEA), kca, grof huishoudelijk afval op milieustraten
4. Nascheiding restafval: ferro en non-ferro metalen, kunststoffen, drankenkartons, biogas, mineralen (zand, steentjes en dergelijke) en biogranulaat (gecertificeerde biomassa).
5. Duurzame energieproductie uit afval verbranden met een hoog energierendement (stroom en nuttig gebruik van warmte) van niet-recyclebaar afval en energie uit biovergisting.

Hergebruik van producten

Hergebruik van producten

In onze Estafette kringloopwinkels verkopen we goederen, soms na een opknapbeurt, die anders in het afval zouden zijn beland. Door bestaande producten een tweede leven te geven, hoeven er minder nieuwe producten gemaakt te worden. Hiermee besparen we grondstoffen en energie. Wanneer producten onverkoopbaar zijn, voeren we materiaal, zoals hout, metalen en textiel, gescheiden af voor hergebruik.

Toename aanvoer en verkoop goederen

De Estafette kringloopwinkels verkopen gebruikte goederen zonder winstoogmerk. De winst is wél het hergebruik van talloze afgedankte producten en het restafval dat we hierdoor voorkomen. Ook krijgen bijna 350 vrijwilligers, 100 scholieren en studenten jaarlijks de kans om werkervaring op te doen via vrijwilligerswerk, stageplekken of gesubsidieerde arbeidsplaatsen.

Ondanks de afgenomen totale aanvoer van goederen naar de Estafette kringloopwinkels met 197.000 kg, verkochten onze winkels 232.000 kg meer goederen dan in het voorgaande jaar. In totaal is 77,5% van het ingebrachte materiaal verkocht als product of afgevoerd voor materiaalhergebruik. Iets minder dan in 2017, als gevolg van de lagere afvoer van herbruikbaar materiaal.

Recycle Boulevard Leeuwarden

De Recycle Boulevard in Leeuwarden is meer dan een kringloopwinkel. Hier worden kringloopgoederen ‘ge-upcycled’. Dit betekent dat medewerkers en vrijwilligers goederen opknappen, zodat ze als nieuw product weer de keten ingaan. De Recycle Boulevard is een kringloopwinkel ‘nieuwe stijl’. We brengen er ook ondernemers, start-up bedrijven, producenten, overheden, onderwijs en innovators samen.

Overzicht Estafette Kringloopwinkel

 201620172018
Totaal aanvoer  (Kg)2.464.6432.602.7852.406.019
Verkocht in winkels  (Kg)776.869847.9351.079.898
Overig hergebruik  (Kg)1.169.7241.233.426785.418
Recycling79,0%80,0%77,5%

Afval voorkomen: Educatie en voorlichting

Afval voorkomen: Educatie en voorlichting

Het verminderen van afval en het verbeteren van de inzameling doen we samen. We dragen ons verhaal en onze ambitie actief uit. Onder meer om mensen bewust te maken van het belang van een circulaire economie en goede afvalscheiding. We steken samen met gemeenten veel energie in voorlichting en educatie.

De Himmelwike – Elk voorjaar bindt Omrin met basisscholen, gemeenten en woningbouwverenigingen de strijd aan met zwerfafval. We gaan tijdens de Himmelwike op pad om zwerfafval in te zamelen. Ook maken we leerlingen bewust van zwerfafval en de gevolgen ervan. In 2018 deden bijna 8.000 leerlingen van basisscholen in de gemeenten Ferwerderadiel, Heerenveen, Leeuwarden, Ooststellingwerf, Opsterland en Waadhoeke mee aan de Himmelwike.

De scholen in de gemeente Waadhoeke konden in 2018 kiezen voor een theaterles over zwerfafval door Theater Smoar. Deze les (De Rommelmakers!) kwam tot stand in samenwerking met de Friese Milieufederatie. In totaal zijn 33 theaterlessen gegeven verdeeld over 14 scholen.

Op de website www.himmelwike.nl staat meer informatie over de resultaten van de Himmelwike 2018. Dit jaar kregen de kinderen als dank voor hun deelname een gerecycled waterflesje.

Rondleidingen – Het hele jaar verzorgen we rondleidingen op Ecopark De Wierde en bij de ReststoffenEnergieCentrale (REC). Hierin vertellen we het verhaal van Omrin. We laten zien hoe wij bijdragen aan een circulaire economie. Maar ook hoe mensen hieraan zélf kunnen bijdragen. We maken ze bewust van het belang van goede afvalscheiding en de mogelijkheden van nascheiding. In 2018 leidden we in bijna 100 rondleidingen meer dan 2200 belangstellenden rond.

Samen Fryslân Schoon – De gemeenten Harlingen en Waadhoeke deden in 2018 mee aan het project ‘Samen Fryslân Schoon’. Dit project hebben we samen met de Friese Milieufederatie ontwikkeld. Doel: preventie van zwerfafval. Dit doen we door burgers bewust te maken van de gevaren en gevolgen van zwerfafval. In totaal vonden er 32 initiatieven plaats waarbij buurtverenigingen, sportverenigingen en andere vrijwilligers zwerfafval hebben opgeruimd. Vele honderden mensen deden mee!

Gastworkshops – Onze afvaladviseurs en een aantal medewerkers van Omrin gaven gastlessen op basisscholen. Hierin stonden afvalscheiding en het voorkomen van zwerfafval centraal.

Bronscheiding

Bronscheiding

In vijftien gemeenten in Friesland en Groningen zamelen we huishoudelijk afval in. Dit doen we in opdracht van deze gemeenten. Omrin zamelt hiermee afval in voor ruim 175.000 huishoudens. Door gemeentelijke herindelingen nam het aantal gemeenten af ten opzichte van 2017. Wel tonen gemeenten steeds meer interesse in ons concept van ‘Bronscheiding waar het moet, nascheiding waar het kan’.

Inzameling

 201620172018
Aantal gemeenten181813
Aantal aansluitingen176.129171.811175.423

Gescheiden inzameling

Hoe beter we afvalstromen gescheiden inzamelen, des te beter kunnen we grondstoffen hergebruiken. Gescheiden inzameling faciliteren we door middel van huis-aan-huis inzameling of brengvoorzieningen zoals glas-, papier- en textielbakken en milieustraten.

  • Groente-, fruit- en tuinafval (gft-afval); wordt gecomposteerd, de compost wordt gebruikt in bijvoorbeeld de tuinbouw.
  • Glas; wordt bij de recycling gezuiverd en verwerkt tot nieuwe flessen en potten.
  • Oud papier; wordt verwerkt tot nieuw papier en karton.
  • Textiel; draagbare kleding die we binnenkrijgen, bieden we aan voor hergebruik. Nietdraagbare kleding en ander textiel (vodden, lappen e.d.) worden tot herbruikbare vezels vermalen.
  • Afgedankte elektrische en electronische apparaten (AEEA); recycling waarbij de metalen hergebruikt worden.

Meer grondstoffen aan de bron scheiden

Het huishoudelijk afval dat we inzamelen bestaat voor ruim de helft uit componenten die aan de bron gescheiden ingezameld kunnen worden. Onze bedrijvengroep Inzameling & Reiniging ontwikkelt met de gemeenten diverse initiatieven om meer grondstoffen aan de bron gescheiden in te zamelen. In 2018 waren we onder andere betrokken bij de volgende initiatieven.

‘Circulair partner’ van festivals en evenementen

Een festival of evenement is een mini-samenleving, inclusief afval. Omrin helpt actief mee om ook hier kringlopen te sluiten. Als ‘circulair partner’ waren we in 2018 betrokken bij alle evenementen van LF2018, maar ook bij het Bevrijdingsfestival Fryslân in Leeuwarden, Welcome to the Village, de Fiets Elfstedentocht en de Tall Ships races in Harlingen. Met deze partnerships willen we houding en gedrag van festivalbezoekers ten opzichte van afval en afvalscheiding positief beïnvloeden. Ook dragen we bij aan extra recycling van het evenementenafval.

Vernieuwde Afvalapp

De burger is onmisbaar om tot goede afvalscheiding te komen. We zetten moderne communicatiemiddelen in om burgers te stimuleren om bewuster met afval om te gaan en beter afval te scheiden. Zo zijn we drie jaar geleden gestart met een speciale Afvalapp. In 2018 verscheen de vernieuwde versie van deze Afvalapp. Deze upgrade biedt nog meer gebruiksgemak (betalingen via Ideal, vernieuwde scheidingswijzer, aanvragen milieupas en persoonlijke login voor de bewoners van de gemeenten Ooststellingwerf en Heerenveen) Met succes: de eerste versie had 45.000 gebruikers, de nieuwe binnen een half jaar 52.000.

Omrin’s Pizzaparty en Winterparty

Tijdens diverse evenementen in Leeuwarden, Sneek en Heerenveen en andere plaatsen hebben we de Pizzaparty en Winterparty ingezet om aandacht te vragen voor de juiste afvalscheiding. Dit is een ludiek en kleurrijk spel dat op locatie door bezoekers gespeeld kan worden. De kandidaten maken kans op een pizza of een muts als prijs voor de echte afvalscheider.

Afvaladviseur  in actie

Omrin zet een afvaladviseur in om afval scheiding te promoten. Hij is het aanspreekpunt bij vragen of problemen rond afval. hij gaat bij burgers langs als er problemen zijn rond afval, hij informeert individuele burgers over scheidingsregels en staat ook op beurzen om voorlichting te geven. Ook geeft hij rondleidingen op Ecopark De Wierde en de REC en gastlessen op scholen. Burgers ervaren dit als zeer informatief en leerzaam.

Milieustraten

Milieustraten

Omrin beheert tien milieustraten. Op deze milieustraten kunnen inwoners verschillende afvalstromen aanleveren: van bouwafval-, tot tuinafval en- klein chemisch afval. Onze milieustraten zijn ingericht om afval zoveel mogelijk gescheiden af te voeren. Onze gekwalificeerde medewerkers ondersteunen hierbij. Een aanpak die in hoge scheidingspercentages resulteerde (2018: 89,5%). Het aantal bezoekers lag in 2018 ruim 26.000 hoger dan in het voorgaande jaar, waarbij ook de aanvoer van afval bijna 1.400 ton hoger lag.

Milieustraten

 201620172018
Bezoekers455.922399.972426.487
Hoeveelheden totaal (ton)72.63665.49466.868
Scheidingspercentage88,6%88,3%89,5%

Nascheiding en bewerking

Nascheiding en bewerking

De verwerking van huishoudelijk restafval begint op Ecopark De Wierde. Hier halen scheidings- en bewerkingsinstallaties toepasbare materialen uit restafval: metalen, kunststofverpakkingsafval, drankenkartons, mineralen (zand, steen en glas) en organisch restmateriaal dat wordt omgezet in biogas en biogranulaat.

 
 
 

Nascheiding

Omrin past nascheiding toe voor plastics, metalen en drankenkartons (PMD). De scheidingsinstallatie in Heerenveen scheidt kunststof verpakkingen en drankenkartons machinaal van het huishoudelijk restafval. Verder worden ferro- én non-ferrometalen op basis van magnetische eigenschappen uit het restafval gehaald.

Ø  Deze film laat zien hoe dit in z’n werk gaat: http://nascheiding.omrin.nl/.

Nascheiding

 201620172018
Metalenton6.5836.6577.343
Nagescheiden kunststof verpakkingenton 11.33212.60413.591
Hoeveelheid nagescheiden drankenkartonston2.5102.0142.245
  •  De kunststofverpakkingen en drankenkartons uit nascheiding voldoen na sortering bij de KSI aan gespecificeerde criteria (DKR-normen), zodat ze weer goed herbruikt kunnen worden.
  •  De sterke toename van de hoeveelheid gesorteerde kunststoffen is deels het gevolg van de Kunststof Sorteer Installatie (KSI) in Heerenveen. Deze is in juli 2018 in gebruik genomen.
  • De KSI sorteert bron- en nagescheiden kunststof verpakkingsafval op kunststofsoort. Hierdoor ontstaan hoogwaardige stromen die voor hergebruik geschikt zijn.
  • In de scheidings- en bewerkingsinstallatie wordt een deel van het restafval, de mineralen, gescheiden met behulp van röntgen. Deze ‘inerte’ stromen worden toegepast in onder andere de wegenbouw. Organisch materiaal uit het restafval wordt vergist voor de productie van biogas dat weer wordt opgewekt tot groengas.
  • Op Ecopark De Wierde bewerken we diverse afvalstromen en voeren deze af naar verwerkers. Afgedankte elektronische en elektrische apparatuur worden bijvoorbeeld voor Wecycle gesorteerd en afgevoerd naar gespecialiseerde recyclingbedrijven.

Energieproductie uit afval

Energieproductie uit afval

Na de scheiding en bewerking van restafval blijft er een stroom niet-herbruikbaar afval over. Uit deze afvalstroom halen we zoveel mogelijk duurzame energie. Dit doen we op Ecopark De Wierde in Heerenveen en in de ReststoffenEnergieCentrale (REC) in Harlingen. De afgelopen jaren scoort de Reststoffenenergiecentrale (REC) in Harlingen landelijk regelmatig het hoogst op energie-efficiëntie. Het geeft aan dat de energieproductie uit afval op een verantwoorde wijze plaatsvindt en een aanzienlijke bijdrage levert aan de Friese duurzaamheidsdoelstellingen. De REC zorgt zo voor ruim 25% van de totale Friese duurzame energieproductie

Kaderrichtlijn

Binnen het kader van het derde Landelijk afvalbeheerplan 2017-2029 (LAP3) wordt jaarlijks de status van de AEC’s (afvalenergiecentrales) beoordeeld door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. In de Kaderrichtlijn afvalstoffen (KRA) is opgenomen dat AEC’s die specifiek zijn bestemd voor het verwerken van vast stedelijk afval de status ‘installatie voor nuttige toepassing’ of R1-status kunnen hebben. Alle afvalenergiecentrales voor vast stedelijk afval (AEC’s) in Nederland voldoen aan de vereisten voor deze status en zijn dus installaties voor nuttige toepassing (R1).

De REC in Harlingen behoort hierin tot de top en scoort op deze ladder regelmatig de beste cijfers.

Vergisting en biogas

Een derde van ons huishoudelijk restafval bestaat uit organisch afval dat geschikt is voor vergisting. Onze scheidingsinstallatie zeeft dit materiaal uit afval. Dit materiaal wordt vervolgens vergist in de vergistingsinstallatie op Ecopark De Wierde.

 

Fossielvrij

Het biogas dat vrijkomt wordt in onze gasopwerkinstallatie gereinigd en opgewerkt tot aardgaskwaliteit. Dit groengas koppelen we aan het lokale aardgasnet. Ook wekken we een deel van het biogas op tot zuiver bio methaan. Dit leveren we via ons eigen tankstation aan onze inzamelings- en transportvoertuigen. Zo rijden onze voertuigen fossielvrij op brandstof, gewonnen uit het afval dat ze zelf hebben ingezameld.

Meer groen gas ingevoerd

Onze groengasinstallatie produceerde in 2018 7.643.750 m3 groengas. Hiermee leverden we 1,3 miljoen m3 meer groen gas aan het aardgasnet dan in 2017. Een deel van het biogas hebben we ook aangewend voor de productie van elektriciteit en warmte voor de installaties en gebouwen op Ecopark De Wierde.

ReststoffenEnergieCentrale (REC)

Het niet- herbruikbare brandbare restafval gaat naar onze ReststoffenEnergieCentrale (REC) in Harlingen. In de centrale verbranden we overgebleven afval. Hiermee  wekken we stoom en groene stroom op. Deze stoom wordt omgezet in elektriciteit en warmte ter vervanging van fossiele brandstoffen.

Duurzame energieproductie uit afval

Onderstaande tabel geeft de hoeveelheid energie uit installaties van Omrin weer. Het gaat om energie die nuttig wordt toegepast verminderd met de energie die in ons eigen productieproces is gebruikt. De totale elektriciteitsproductie van de REC en Ecopark De Wierde was in 2018 goed voor ruim 43.000 huishoudens. Dit is een forse stijging ten opzichte van 2017!

Energieproductie uit afval

 201620172018
Geproduceerde elektriciteit uit afvalMwh132.469118.081142.397
Geproduceerd Groengras uit afvalM32.101.7576.325.3747.643.750
Nuttig toegepaste warmte bij derdenMwh500.583474.598473.586
Nuttig toegepaste energie uit afvalPJ1,821,911,73
Elektriciteitsproductie voor huishoudensAantal40.14235.78243.151
Groengasproductie voor huishoudensAantal1.4014.2175.096

Storten

Storten

Huishoudelijk afval wordt niet meer gestort. Er is nog wel een aantal niet-recyclebare en niet-brandbare afvalstoffen waarvoor storten de enige verantwoorde manier van verwerken is. Denk aan asbest, vervuild slib en vervuilde grond. Storten

Storten

 201620172018
Hoeveelheid gestort afval in tonton140.488217.225275.000

Totaalbeeld huishoudelijk afval

Totaalbeeld huishoudelijk afval

Dankzij de combinatie van bron- én nascheiding realiseren we opnieuw hoge scheidingspercentages. Het totale scheidingspercentage van huishoudelijk afval kwam in 2018 uit op 71,0%. Een daling van 2,2 procent ten opzichte van 2017.

Onderstaande tabel geeft de hoeveelheid huishoudelijk afval weer die per inwoner is gescheiden. De cijfers van bronscheiding zijn afkomstig van de Friese gemeenten waarvoor Omrin het huishoudelijk afval inzamelt (de Waddeneilanden zijn buiten beschouwing gelaten). Deze cijfers hebben betrekking op álle gemeenten waarvoor Omrin de nascheiding van het huishoudelijk restafval verzorgt.

 

Componenten  Bronscheiding Nascheiding en vergisting SBI Brandbaar residu Totaal % Bron- en nascheiding
gft-afval 124
oud papier en karton 59
glas 19
kringloopspullen 7
textiel 5
AEEA 5
nascheiding/wassing/vergisting:
– metalen 6
–  kunststoffen 16
– drankenkartons 3
– nuttige toepassing ONF 38
– mineraal 12
overig brandbaar restafval 120
Totaal 219 75 120 414 71,0%

Toelichting tabel

  • Het totale aanbod van huishoudelijk gescheiden én ongescheiden afvalstromen daalde licht: 414 kg/inwoner in 2018 ten opzichte van 417 kg/inwoner in 2017.
  • De hoeveelheid aan de bron gescheiden afval daalde eveneens: 219 kg/inwoner in 2018 ten opzichte van 225 kg/inwoner in 2017. Dit kwam grotendeels door de daling van de hoeveelheid gft-afval door de droge zomer.
  • Het resultaat van nascheiding en vergisting daalde van 80 kg/inwoner in 2017 naar 75 kg/inwoner in 2018.
  • De hoeveelheden kunststoffen, metalen en drankenkartons uit nascheiding stegen. Na de nascheiding bleef 120 kilogram brandbaar residu over.
  • Nuttige toepassing ONF betreft de productie aan biogas, biogranulaat en vochtreductie.

Dienstverlening openbare ruimte

Dienstverlening openbare ruimte

In meerdere Friese en Groningse gemeenten verzorgt Omrin (een deel van) het beheer van de openbare ruimte. Dit varieert van onkruidbestrijding tot gladheidbestrijding en het machinaal vegen van straten en stoepen.

Duurzame onkruidbestrijding

Omrin bestrijdt onkruid met heet water (110 graden Celsius). Deze duurzame methode maakt het gebruik van chemische middelen overbodig.

Duurzame gladheidbestrijding

In de gemeente Leeuwarden bestrijden we sinds 2016 gladheid op de fietspaden met pekelwater. Dit is beter voor het milieu omdat 30% minder zout in het milieu wordt gebracht. Bovendien zijn fietspaden schoner en beter begaanbaar. In 2018 hebben we ‘combistrooiers’ voor de grote wegen in gebruik genomen. Deze wagens kunnen strooien én sproeien. Hiermee realiseren we een aanzienlijke reductie van het zoutverbruik.